Turystyka motorowodna to szczególny rodzaj turystyki, w ramach której wykorzystuje się walory rzek, kanałów i jezior. Istotą turystyki wodnej są… wędrówki motorowodne, czyli rekreacyjne przemieszczanie się rozmaitymi statkami (przede wszystkim jachtami motorowymi i skuterami wodnymi) w ramach systemu śródlądowych dróg wodnych. Polska jest krajem, w którym warunki do uprawiania i rozwoju turystki motorowodnej są bardzo dobre – jeszcze na przełomie XIX i XX wieku żegluga śródlądowa była przecież naszym podstawowym środkiem transportu m.in. surowców mineralnych, drewna czy produktów spożywczych i przemysłowych, a to stymulowało rozwój miast i miasteczek położonych nad rzekami. Do dyspozycji amatorów turystyki motorowodnej są liczne mariny i przystanie wodne, dobrze funkcjonujące urządzenia wodne i doskonale rozwinięta przybrzeżna infrastruktura turystyczna.
Polskie warunki do uprawiania turystyki motorowodnej
Najważniejszy w kontekście turystyki motorowodnej jest oczywiście… dostęp do wody. Północna granica Polski to przede wszystkim linia brzegowa z Morzem Bałtyckim, która wraz z Zalewem Szczecińskim ma długość 770 km. Ponadto w naszym kraju znajduje się około dwóch tysięcy jezior (o powierzchni minimum 1 ha), które zajmują około 1% powierzchni Polski oraz rozbudowana sieć dróg wodnych opartych na licznych rzekach (m.in. Wiśle i Odrze, ale również Nogacie, Szkarpawie, Noteci, Bugu, Narwi i Biebrzy) oraz kanałach (m.in. Elbląskim, Górnonoteckim, Bydgoskim, Gliwickim, Augustowskim czy Żerańskim).
Ponadto na terenie Polski znajdują się trzy szlaki wodne, które należą do europejskiego systemu śródlądowych dróg wodnych: droga wodna E40 (łącząca Morze Bałtyckie od Gdańska z Morzem Czarnym w Odessie), droga wodna E30 (łącząca Morze Bałtyckie od Świnoujścia z Dunajem w Bratysławie i przebiegająca tzw. Odrzańską Drogą Wodną) oraz droga wodna E70 (łączącą Odrę z zalewem Wiślanym, stanowiącą część europejskiego szlaku komunikacyjnego Wschód – Zachód).
Turystyka motorowodna – umiejętności, patenty i sprzęt
Zainteresowanie turystyką motorowodną w ostatnich latach stale rośnie. Zwiększa się również liczna osób posiadających umiejętności z tego zakresu (poświadczone patentem żeglarza). Wciąż jednak niewielki procent osób uprawiających turystykę wodną i posiadających patent – ma do dyspozycji własny sprzęt. Najpopularniejsze są skutery wodne, których właściciele stanowią najliczniejszą grupę wśród amatorów rekreacji motorowodnej. Zdecydowanie mniej jest osób posiadających własne statki / jachty – żeglarstwo jest najdroższą formą aktywności sportowo – rekreacyjnej. Dalszy rozwój turystyki motorowodnej w znacznej mierze zależy właśnie od obniżenia kosztów uprawiania tej formy rekreacji. W tej kwestii istotną rolę do odegrania mają m.in. szkoły i szkółki żeglarskie oraz dostępność wypożyczalni sprzętu motorowodnego.
Turystyka motorowodna – regulacje prawne
Turystyka motorowodna to rodzaj rekreacji, w której większość kwestii została uregulowana odpowiednimi ustawami i rozporządzeniami. Najważniejsze akty prawne dotyczące uprawiania sportów motorowodnych oraz turystyki motorowodnej to:
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2003 roku w sprawie przepisów żeglugowych na śródlądowych drogach wodnych – w dokumencie znajdziemy ogólne i szczegółowe przepisy na temat żeglugi na wodach śródlądowych
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie polskiego rejestru jachtów – w dokumencie znajdziemy szczegółowe informacje na temat obowiązków właścicieli jachtów / skuterów wodnych związane z rejestracją urządzeń
- Ustawa z dnia 21.12.2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz.U. 2017, poz. 2128) – w dokumencie znajdziemy regulacje dotyczące m.in. warunków uprawiania żeglugi oraz wymagań bezpieczeństwa z nim związanych, a także zasady klasyfikacji i utrzymania śródlądowych dróg wodnych
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki morskiej z dnia 8 listopada 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa przy uprawianiu turystyki wodnej (Dz.U. 2013, poz. 1366) – w tym dokumencie znajdziemy szczegółowe wytyczne dotyczące m.in. wyposażenia w środku bezpieczeństwa (powinny być zgodne z wpisem w dokumencie rejestracyjnym / dokumencie bezpieczeństwa statku)
- Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z dnia 9 kwietnia 2013 r. (Dz.U. 2013, poz. 460) w sprawie uprawiania turystyki wodnej – w dokumencie znajdziemy wymagania niezbędne do uzyskania dokumentów potwierdzających posiadanie uprawnień, w szczególności dotyczące wiedzy i umiejętności z zakresu żeglarstwa, oraz odpowiadający im zakres uprawnień do prowadzenia jachtów żaglowych albo motorowych.
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki morskiej z dnia 10 maja 2013 r. w sprawie szkolenia z zakresu bezpieczeństwa na wodzie – w dokumencie znajdziemy m.in. informacje i wytyczne dotyczące szkoleń z zakresu bezpieczeństwa na wodzie, które powinny być przeprowadzane przez armatora jachtu przeznaczonego do najmu lub przez osobę upoważnioną przez armatora, z odpowiednim wyprzedzeniem – przed terminem wynajęcia jachtu (szkolenie powinno zakończyć się wydaniem stosownego zaświadczenia).
Podsumowanie
Turystyka motorowodna ma się w Polsce coraz lepiej. Świetne warunki do uprawiania rekreacji na wodach śródlądowych, popularyzacja sportów wodnych (w tym motorowodnych), coraz większy i łatwiejszy dostęp do szkoleń i kursów organizowanych przez profesjonalne szkoły i szkółki żeglarskie (umożliwiające również zdobycie patentu żeglarza) oraz liczne wypożyczalnie jachtów i skuterów wodnych pozwalają przypuszczać, że w perspektywie kilku lub kilkunastu lat – turystyka motorowodna jeszcze się rozwinie i zyska rzeszę oddanych fanów.